Het is tegenwoordig normaal om ‘druk’ te zijn. Niemand lijkt tijd genoeg te hebben en het is de norm geworden om altijd maar te moeten presteren. Wat daarbij vaak vergeten wordt, is de stress en psychische druk die daarbij komt kijken. Maar ach, iedereen heeft het toch druk?
Een gevolg van al die druk en stress is dat jouw mentale gezondheid er onder kan gaan leiden. De ene persoon gaat er slechter van slapen, de ander krijgt een korter lontje. Weer een ander krijgt van de ene op de andere dag geen werk meer gedaan en raakt overspannen of krijgt zelfs een burn-out. Het licht aan het einde van de tunnel lijkt steeds verder weg…
Ik heb een aantal jaren geleden een burn-out gehad. Daar ben ik vrij open over. Het is niet iets om trots op te zijn, maar ik ga het ook niet verstoppen. In gesprekken met familie, vrienden en collega’s is het vaker ter sprake gekomen. Wat ik dan vaak te horen krijg, is dat het zo opvallend is dat ik er zo makkelijk over kan praten. En dat is eigenlijk best gek.
Een burn-out, dat zie je toch aankomen?
De grootste dooddoener die ik vaker hoor, is dat je een burn-out wel ziet aankomen. Alsof je twee weken van tevoren een brief thuis krijgt, waarin je uitleg krijgt over dat je nu al een tijdje teveel hooi op je vork neemt en dat de kans op een burn-out nu wel echt heel groot is.
Sterker nog, als ik die brief wel had ontvangen, had ik er waarschijnlijk om gelachen en gedacht “nee joh, een burn-out dat overkomt mij niet”. Iedereen heeft het toch wel eens druk?
Nee, een burn-out zie je niet aankomen. De symptomen die bij een burn-out horen, spelen al langer. Je bent overspannen, je bent moe en veel van je normale activiteiten kosten veel meer moeite. Je kunt je slechter concentreren, je ziet je problemen zich opstapelen en je hebt geen manier om daarmee om te gaan. Duurt dit een langere tijd, dan heb je officieel een burn-out.
Je krijgt niet van de ene op de andere dag een burn-out, maar het sluipt er langzaam in. De druk wordt steeds iets verder opgevoerd, alsof je water in een ouderwetse fluitketel heel langzaam aan de kook brengt. Ja, dat ding fluit misschien al een tijdje, maar het daadwerkelijke moment van de burn-out is als de dop van de ketel vliegt…
Alles zelf op willen lossen
Het moment waarop ik besefte dat ik het allemaal niet meer aan kon, was het moment dat ik besefte dat ik een burn-out had. Ik kon niet anders dan accepteren dat ik al langere tijd boven mijn macht aan het werk was.
Als ik nu terug kijk naar alle signalen en alarmbellen, voor het moment dat ik besefte dat ik er niet meer alleen uit kon komen, heb ik zoveel genegeerd. Zoals ik al zei, is het tegenwoordig vrij normaal om ‘druk’ te zijn. Ja, ik was een stuk meer prikkelbaar… Ja, concentreren ging me minder goed af… Maar dat kon ik wel oplossen, toch?
Mij is dat uiteindelijk niet gelukt. De dop vloog van de ketel en ik kon het allemaal niet meer aan. En dan zit je thuis op de bank, met een burn-out. Alle problemen en werkdruk om je heen zijn er nog steeds, alleen je hebt ingezien dat je het allemaal niet meer opgelost krijgt.
Sommige mensen krabbelen zelf uit een burn-out, stapje voor stapje. Anderen hebben er hulp voor nodig, soms zelfs van een psycholoog. Het is niet gek dat je sommige problemen niet zelf op kunt lossen, maar gek genoeg is dat voor veel mensen niet zo vanzelfsprekend.
Praten over mentale gezondheid
Een heel groot deel van de wereld beschouwt praten over mentale gezondheid nog steeds als een taboe. Het is not done om aan te geven dat je het allemaal even niet meer aan kan. Er kleeft een gevoel van schaamte aan het bekennen dat sommige problemen niet in je eentje op te lossen zijn.
Wat ik geleerd heb tijdens en vooral na mijn eigen burn-out, is dat het enorm fijn is om gewoon te praten. Door te praten over problemen, werkdruk en je mentale welzijn, krijg je ruimte in je hoofd. Nee, je problemen zijn daarmee niet ineens opgelost, maar je hebt de eerste stap naar de oplossing in elk geval gezet. Zolang je niet erkent dat je een probleem hebt, kun je dat probleem niet oplossen.
Over je problemen praten is niet zwak. Het is eerder een teken dat je bereid bent je kwetsbaar op te stellen en aan een oplossing wilt werken. Het maakt daarbij niet uit of je gebukt gaat onder een enorme werkdruk, of je last van angststoornissen hebt, of dat je het simpelweg niet meer ziet zitten. Er over praten is de eerste stap naar een oplossing.